Büyük Veride Kaygılar

Büyük veride kaygılar, büyük veri teknolojilerinin kullanımı ile ilgili olarak ortaya çıkan etik, hukuki ve güvenlik konularıdır. Büyük verinin getirdiği eşsiz fırsatlara paralel olarak aynı zamanda ele alınması gereken soruları da ele almayı zorunlu kılmaktadır. Bu konuyla ilgili genel başlıklar aşağıda verilmiştir.

Veri Güvenliği

Veri güvenliği, verilerin güvenli bir şekilde saklanması, korunması ve erişilebilirliği sağlamak için uygulanan önlemler ve yöntemlerdir. Veri güvenliği, verilerin korunmasını sağlamak için kullanılan fiziksel, teknolojik ve yönetsel önlemleri içerir. Bu önlemler arasında şunlar yer alabilir:

• Şifreleme: Verilerin şifrelenerek saklanması, verilerin yetkisiz kişiler tarafından okunmasını engeller.
• Kullanıcı erişim kontrolü: Sisteme erişim izinlerinin yönetilmesi, verilere yetkisiz erişimin önlenmesini sağlar.
• Güvenli veri depolama: Verilerin güvenli bir şekilde depolanması, verilerin kaybının veya hasarının önlenmesini sağlar.
• Güncel yedekleme: Verilerin sürekli olarak yedeklenmesi, verilerin kaybı durumunda geri yüklenmesini sağlar.
• Güvenli ağ tasarımı: Ağın tasarımının güvenli olması, verilerin yetkisiz erişiminden korunmasını sağlar.
• Güvenli veri silme: Verilerin güvenli bir şekilde silinmesi, verilerin yetkisiz kişiler tarafından kullanılmasını engeller.

Veri güvenliği konusunda her sektörde önemli bir konudur ve özellikle kişisel verilerin korunması için çok önemlidir.

Veri Gizliliği

Veri gizliliği, kişisel verilerin yetkili kişiler tarafından toplanması, kullanılması ve paylaşılması sırasında kişilerin haklarının korunmasını sağlamak için uygulanan önlemler ve yöntemlerdir. Oluşturulan büyük veri, bireylerin özel birçok önemli bilgisini içermesi dolayısıyla bilgiyi içeriyor. Giderek, açığa çıkarılan kişisel veri miktarı ile büyük veri tarafından desteklenen uygulamaların ve hizmetlerin sunduğu imkanlar arasında bir denge kurulması gerekmektedir. Ayrıca veriyi toplayan kurum tarafından da verilerin gizliliğinin sağlanması kötü amaçlı kullanılmaması da önem arz etmektedir. Veri gizliliği, kişisel verilerin gizliliğini koruma amacını taşır. Bu amaç doğrultusunda kişisel verilerin korunması için önlemler arasında şunlar yer alabilir:

• Kişisel verilerin yetkili kişiler tarafından toplanması: Kişisel veriler sadece gerekli olduğu takdirde ve kişinin açık rızası ile toplanmalıdır.
• Kişisel verilerin belirli bir amaç için kullanılması: Kişisel veriler sadece belirli bir amaç için toplandıysa, sadece o amaç için kullanılmalıdır.
• Kişisel verilerin süresi dolmadan silinmesi: Kişisel verilerin süresi dolunca, yetkili kişiler tarafından güvenli bir şekilde silinmelidir.
• Kişisel verilerin güvenliğinin sağlanması: Kişisel verilerin güvenliği, yetkisiz erişimden veya veri kaybından korunmalıdır.
• Kişisel verilerin yetkili kişiler tarafından paylaşılması: Kişisel veriler sadece yetkili kişiler tarafından paylaşılmalıdır ve kişinin açık rızası alınmalıdır.

Veri gizliliği, kişisel verilerin korunması ve kullanılması sırasında kişilerin haklarının korunmasını sağlar. Bu nedenle, veri gizliliği konusunda önemli bir konudur ve özellikle kişisel verilerin kullanımı ile ilgili olarak çok önemlidir.

Veri Ayırımcılığı

Veri ayırımcılığı, veri analitik veya yapay zeka (YA) sistemlerinde, sistemlerin verileri doğru bir şekilde yorumlamasına veya kararlarını vermesine rağmen, sistemlerin bazı insan gruplarının daha olumsuz etkilendiği bir durumdur. Bireylerin yaşantılarında sahip oldukları mahrem verilere dayanarak insanlara karşı ayrımcılık yapma olasılıklarının ortadan kaldırılması gerekmektedir. Örneğin kişilerin banka kredisi alabilmelerine karar vermek için kullanılan kredi puanlama ve sigorta işlemleri yoğun bir şekilde mahrem veriye dayanmaktadır. Daha ayrıntılı bir şekilde analiz edilmesi ve değerlendirilmesinin daha az kaynak veri ve bilgiye erişimi ile yapılabilmesi ve bu işlemlerin neticesinde bireylerin hayatlarını zor hale getirecek çıktılardan kaçınılması ayrımcılık altında dikkat edilmesi gereken bir husustur.

Bu zorlukların üstesinden gelmek, büyük verinin önemli bir sorunudur ve veriden yararlanmak isteyen kuruluşlar tarafından ele alındığı gibi yasalar ile de denetlenmelidir. Bunu yapmamak, işletmeleri sadece itibarı açısından değil, yasal ve mali açıdan da savunmasız bırakabilir. Veri ayırımcılığı konusu, yapay zeka ve veri analitik uygulamalarının etkili ve adaletli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için önemlidir. Veri ayırımcılığı konusunda uygulanması gereken önlemler arasında veri setlerinin daha adil bir şekilde temsil edilmesi, veri analitik veya YA sistemlerinin tasarımı ve kalibrasyonunda daha dikkatli olunması, veri analitik veya YA sistemlerinin etkilerinin sürekli olarak izlenmesi yer alır.

Ayrıca Büyük Veri içeriğine de bakınız!